ThS. BS Nguyễn Thanh Phước
Phó khoa Nhi – Đơn nguyên Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Hồng Hưng, Tây Ninh
Sử dụng thuốc cho trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có thể là một nhiệm vụ khó khăn đối với nhiều bậc cha mẹ. Sự an toàn và hiệu quả của việc dùng thuốc cho trẻ là vô cùng quan trọng. Trong bài viết này, tôi sẽ hướng dẫn chi tiết hơn về cách sử dụng thuốc cho trẻ an toàn và dễ dàng trong những tình huống thường gặp khi cho trẻ uống thuốc.
Để giúp trẻ giảm nỗi sợ uống thuốc, bạn có thể thử áp dụng 1 hoặc nhiều trong các phương pháp sau đây, tùy theo lứa tuổi của trẻ:
- Thuyết phục và giải thích: nói chuyện với trẻ về tác dụng của thuốc và lợi ích của việc uống thuốc; giải thích cho trẻ hiểu rằng uống thuốc sẽ giúp cơ thể trở nên khỏe mạnh và giảm đau; truyền đạt thông tin một cách đơn giản và dễ hiểu cho trẻ.
- Biến việc uống thuốc thành một trò chơi: tạo ra một trò chơi hay hoặc yêu cầu để trẻ thực hiện các nhiệm vụ nhỏ. Như việc nhanh chóng uống hết thuốc trong một khoảng thời gian nhất định, thưởng cho trẻ sau khi hoàn thành nhiệm vụ để trẻ cảm thấy vui vẻ và được động viên.
- Sử dụng những hình ảnh hoặc vật liệu thú vị: sử dụng hình ảnh, video hoặc sách tranh về các nhân vật yêu thích của trẻ liên quan đến việc uống thuốc. Như vậy, trẻ có thể hình dung và tạo niềm tin tích cực khi uống thuốc.
- Cho trẻ tiếp xúc với thuốc trước khi uống: hiển thị các loại thuốc và cho trẻ xem trước khi uống để làm quen với hình dạng và màu sắc của chúng. Điều này giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn với việc uống thuốc.
- Kết hợp với hoạt động khác: khi cho trẻ uống thuốc, bạn có thể kết hợp với một hoạt động khác, như đọc truyện, hát những bài hát yêu thích hoặc xem video để trẻ có thể tập trung vào hoạt động khác và không tập trung vào việc uống thuốc.
- Hãy làm mẫu: Bạn uống thuốc trước mặt trẻ và cho trẻ thấy nó rất dễ dàng và nhẹ nhàng, trẻ có thể được truyền đạt cảm giác an toàn và có thể dễ dàng chấp nhận.
- Không nên cho trẻ uống khi trẻ đang quấy khóc, nếu không, trẻ sẽ bị ngạt hoặc sặc thuốc.
Để giúp trẻ uống thuốc mà không bị ói, sau đây là một số cách bạn có thể thử:
- Sử dụng một ống nhỏ hoặc bơm tiêm đã loại bỏ kim: Đây là một cách tiện lợi để đưa thuốc vào miệng của trẻ mà không gây đau hoặc khó chịu. Rửa sạch ống nhỏ hoặc bơm tiêm trước khi sử dụng.
- Pha thuốc với sữa hoặc nước ép trái cây: Nếu trẻ không thích nếm hương vị đắng của thuốc, bạn có thể pha thuốc với một ít sữa hoặc nước ép trái cây để giảm cảm giác đắng khi uống. Tuy nhiên, hãy nhớ kiểm tra hướng dẫn sử dụng thuốc để đảm bảo rằng nó có thể pha loãng với các loại chất lỏng này.
- Rút thuốc đã pha từng chút một, bơm vào mặt trong của gò má, không bơm thẳng vào cổ họng.
- Ngoại trừ một số loại thuốc cần phải uống sau ăn theo chỉ định của bác sĩ, nên cho trẻ uống trước ăn cũng giúp giảm hiện tượng ói.
- Đưa thuốc vào sau răng hàm: Một phương pháp khác là đưa thuốc vào sâu giữa răng hàm mà không cho trẻ thấy. Điều này giúp tránh cảm giác khó chịu và giảm khả năng trẻ ói.
- Phủ chất tạo ngọt lên vị giác trước bằng cách cho trẻ uống 1 ít siro dâu cũng có thể che giấu mùi vị khó chịu của thuốc.
Nếu trẻ vẫn thường xuyên ói khi uống thuốc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ. Họ có thể cung cấp thêm các gợi ý và giải pháp khác để giúp trẻ uống thuốc một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.
Việc cà nhuyễn thuốc hay nghiền nát thuốc trước khi uống có thể có ảnh hưởng tới hiệu quả và an toàn của thuốc, tùy thuộc vào loại thuốc mà bạn đang sử dụng. Một số lưu ý quan trọng là:
- Đọc hướng dẫn sử dụng: đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của thuốc để biết liệu nó có được cà nhuyễn hoặc nghiền nát trước khi uống hay không. Các hướng dẫn sử dụng sẽ cho biết liệu thuốc nên được nuốt nguyên viên hoặc có thể nghiền nhuyễn.
- Tránh cà nhuyễn thuốc không được phép: Việc cà nhuyễn những loại thuốc này có thể làm mất đi hiệu quả của thuốc hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn. Trường hợp thuốc không cà nhuyễn mà bé không uống được nguyên viên, hãy liên hệ bác sĩ để đổi chế phẩm khác hoặc thuốc khác phù hợp nhu cầu của trẻ.
May mắn là các chế phẩm dành cho trẻ em thường ở dạng siro hoặc dạng bột có mùi vị dễ uống, nếu trẻ khó uống có thể đề nghị bác sĩ chuyển sang các thuốc dạng này.
Khi bé uống thuốc vào thì bị ói, có nên cho trẻ uống lại liều thuốc này?
- Nếu trẻ bị nôn trong vòng 15 phút sau khi uống thuốc: thấy rõ bé ói viên thuốc (nếu uống thuốc nguyên viên) hoặc lượng dịch ói ra rất nhiều so với lượng thuốc uống vào (nếu uống siro hoặc thuốc cà nhuyễn), có thể cho trẻ nghỉ khoảng 15-20 phút và uống lại liều thuốc đó.
- Nếu trẻ bị nôn trong khoảng 15-60 phút sau khi uống thuốc: tham vấn nhân viên y tế được hướng dẫn. Tùy theo loại thuốc, nhân viên y tế sẽ cân nhắc cho trẻ uống lại hay không dựa vào việc cân nhắc lợi ích và nguy cơ dùng thuốc này.
- Nếu trẻ bị nôn sau 60 phút từ khi uống thuốc: không cần phải sử dụng lại liều này.
Việc pha thuốc vào sữa, nước trái cây
Có thể hữu ích trong việc giảm nỗi sợ uống thuốc của trẻ, tuy nhiên, trước khi thực hiện, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo rằng việc pha thuốc không làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn.
- Sữa: Nếu trẻ đang uống sữa, bạn có thể hòa tan thuốc vào một phần sữa ngay trước khi trẻ uống. Lưu ý rằng không pha thuốc vào toàn bộ lượng sữa mà chỉ pha vào một phần nhỏ, đảm bảo trẻ uống hết lượng sữa (và thuốc) được pha để đảm bảo liều lượng thuốc chính xác.
- Nước trái cây: Bạn cũng có thể pha thuốc vào nước trái cây để trẻ uống. Hòa tan thuốc vào một phần nước trái cây và trộn đều.
- Xem hướng dẫn của nhà sản xuất: Đôi khi, các nhà sản xuất thuốc đã cung cấp hướng dẫn có thể về cách pha thuốc vào các loại nước như sữa hoặc nước trái cây. Bạn nên đọc hướng dẫn sử dụng trên đơn thuốc hoặc hỏi nhà sản xuất về cách pha thuốc.
Lưu ý rằng, việc pha thuốc vào sữa hoặc nước trái cây chỉ là một trong nhiều cách giúp trẻ uống thuốc dễ dàng hơn. Hãy tìm hiểu kỹ cách sử dụng thuốc và tuân thủ đúng hướng dẫn từ bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn của việc dùng thuốc cho trẻ.
Kết luận
Tóm lại, để đảm bảo rằng trẻ em uống thuốc đúng cách, hãy tuân theo các hướng dẫn của bác sĩ và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên hộp thuốc. Tạo tâm lý thoải mái khi trẻ uống thuốc, không ép trẻ uống khi trẻ đang quấy khóc… Đặt lịch nhắc nhở và tạo ra một quy trình nhất quán để uống thuốc. Sử dụng đúng liều lượng, nên sử dụng các chế phẩm dành riêng cho trẻ em, hạn chế dùng thuốc người lớn rồi chia nhỏ ra và đảm bảo rằng trẻ an toàn khi dùng thuốc. Luôn giữ thuốc ngoài tầm tay của trẻ và không cố gắng tự điều trị. Nếu có bất kỳ câu hỏi hoặc lo lắng nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn thêm. Sự đảm bảo và sử dụng đúng thuốc sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ.
Tài liệu tham khảo
- https://www.seattlechildrens.org/conditions/a-z/medicine-refusal-to-take/
- https://nhidong.org.vn/chuyen-muc/xu-tri-tre-non-sau-khi-uong-thuoc-c3-1991.aspx
Bài viết thuộc Bản tin Y tế Hồng Hưng | Số 3 – năm 2023,
Chủ đề: SỬ DỤNG THUỐC HỢP LÝ
(Xem toàn bộ bản tin: Tại đây)