Tương tác thuốc là sự thay đổi cách thức hoạt động của một loại thuốc trong cơ thể khi được sử dụng cùng với các loại thuốc, thảo dược hoặc thực phẩm khác hoặc khi sử dụng trong một số tình trạng y tế nhất định nào đó. Tương tác thuốc có thể làm cho thuốc hiệu quả hơn hoặc kém hiệu quả hơn hoặc gây ra những tác dụng không mong muốn, gây hại cho cơ thể.
Thực phẩm và Thuốc: Bạn có đang kết hợp chúng đúng cách?
Chúng ta thường nghe nói rằng ăn uống lành mạnh rất quan trọng cho sức khỏe. Nhưng bạn có biết rằng, những gì bạn ăn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc bạn đang dùng hay không? Ngay cả những loại thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau củ cũng có thể khiến thuốc hoạt động không như mong muốn hoặc thậm chí gây ra tác dụng phụ nguy hiểm.
Tại sao lại như vậy?
- Thực phẩm có thể làm thay đổi cách thuốc hoạt động trong cơ thể: Ví dụ, bưởi có thể làm tăng nồng độ của một số loại thuốc trong máu, khiến chúng trở nên mạnh hơn và gây ra tác dụng phụ.
- Thực phẩm có thể làm giảm hiệu quả của thuốc: Một số loại rau xanh lá cây có thể làm giảm tác dụng của thuốc chống đông máu, khiến máu đông lại dễ dàng hơn.
- Thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ thức ăn: Một số loại thuốc có thể làm giảm sự hấp thu chất dinh dưỡng từ thức ăn.
Những thực phẩm và thuốc nào có thể tương tác với nhau?
- Bưởi: không nên uống nước bưởi khi dùng một số loại thuốc tim mạch, thuốc hạ huyết áp.
- Rau xanh lá đậm: cần thận trọng khi ăn nhiều cải bó xôi, cải xoăn nếu đang dùng thuốc chống đông máu.
- Cam thảo: có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc với một số loại thuốc tim.
- Rượu: có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng của nhiều loại thuốc.
- Thực phẩm bổ sung: Nhiều loại thực phẩm bổ sung như vitamin E, nhân sâm có thể tương tác với thuốc.
Tương tác thuốc với thuốc khác
Tương tác thuốc xảy ra khi hai hoặc nhiều loại thuốc phản ứng với nhau, gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Ví dụ, về những loại thuốc thường dùng gây tương tác:
- Dùng cùng lúc thuốc ngủ (thuốc an thần) và thuốc dị ứng (thuốc kháng Histamine) có thể làm chậm phản ứng của bạn và gây nguy hiểm khi lái xe hoặc vận hành máy móc.
- Những người dùng thuốc hạ mỡ máu Simvastatin với liều cao hơn 20mg kết hợp với dùng Cordarone có nguy cơ hoại tử cơ vân,có thể dẫn đến suy thận hoặc tử vong.
- Cordarone cũng có thể ức chế hoặc giảm tác dụng của thuốc chống đông máu Coumadin (Warfarin). Vì vậy, nếu bạn đang sử dụng Cordarone, chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn có thể cần giảm lượng Coumadin bạn đang dùng.
- Thuốc giãn phế quản có thể tạm thời làm giảm khó thở,tức ngực và thở khò khè do hen phế quản nhưng làm cho nhịp tim tăng. Do đó, bạn nên hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn trước khi sử dụng thuốc giãn phế quản nếu bạn bị bệnh tim, huyết áp cao, bệnh tuyến giáp hoặc tiểu đường.
- Những loại thuốc thông mũi có thể làm giảm nghẹt mũi do cảm lạnh,sốt cỏ khô hoặc các dị ứng đường hô hấp trên khác nhưng một số loại có thể làm tăng huyết áp hoặc ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc. Do đó, nếu bạn bị bệnh tim, huyết áp cao, bệnh tuyến giáp hoặc tiểu đường, hãy hỏi ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn trước khi dùng thuốc thông mũi.
- Sản phẩm thay thế Nicotine có thể giúp bạn bỏ một thói quen gây tử vong nhưng hãy hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe hoặc dược sĩ của bạn trước khi sử dụng chúng nếu bạn đang điều trị trầm cảm hoặc hen suyễn.
Làm thế nào để tránh tương tác thuốc – thực phẩm, thuốc – thuốc?
Có rất nhiều điều bạn có thể làm để dùng thuốc kê đơn hoặc không kê đơn một cách an toàn.
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc: Hầu hết các loại thuốc đều có hướng dẫn sử dụng chi tiết về những thực phẩm nên tránh và các tương tác với các thuốc khác.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ: Họ là những người có chuyên môn và có thể tư vấn cho bạn về những loại thực phẩm hoặc thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe và các loại thuốc bạn đang dùng. Nếu bạn đang dùng một loại thuốc kê đơn và cần dùng thêm thuốc không kê đơn khác (OTC), bạn nên trao đổi với chuyên gia chăm sóc sức khỏe hoặc dược sĩ của bạn trước khi dùng.
- Nên viết ra một danh sách các loại thuốc và thực phẩm bổ sung bạn đang dùng: Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng theo dõi và báo cáo với bác sĩ hoặc dược sĩ.
- Bảo quản thuốc trong bao bì gốc: để có thể dễ dàng nhận biết chúng.
- Nên cung cấp thông tin đầy đủ của bản thân cho bác sĩ hoặc dược sĩ về tình trạng bệnh lý hiện có, các loại thuốc đang dùng kể cả thực phẩm chức năng, thực phẩm hỗ trợ sức khỏe… khi khám bệnh.