Đôi khi, chỉ bước lên bậc thềm hay đứng dậy từ ghế sau một buổi ngồi lâu, bạn chợt nhận ra đầu gối mình kêu “lục cục”, kèm theo đau nhức và cứng khớp. Ban đầu chỉ cảm giác ấy thoáng qua, không mấy ai bận tâm. Nhưng theo thời gian, cơn đau trở nên thường xuyên hơn, đầu gối kém linh hoạt, việc đi lại khó khăn… Đó rất có thể là những dấu hiệu sớm của thoái hóa khớp gối – một căn bệnh không của riêng ai, đặt biệt là ở người trung niên và người cao tuổi.
Thoái khớp gối là gì?
Thoái hóa khớp gối là quá trình lão hóa tự nhiên của khớp. Khi lớp sụn trơn láng vốn có nhiệm vụ che phủ đầu xương và giúp khớp vận động êm ái dần bị mòn đi. Khi lớp sụn mỏng hoặc mất hẳn, xương dưới sụn bị lộ ra và ma sát trực tiếp với nhau gây nên các tình trạng như: đau, viêm, hạn chế cử động. Không chỉ vậy, các dây chằng và cơ quanh khớp cũng yếu dần, khiến khớp ngày càng kém vững chắc.
Mức độ ảnh hưởng của bệnh không chỉ dừng lại ở cảm giác đau. Nhiều bệnh nhân vì đau mà hạn chế vận động, lâu dần dẫn đến cứng khớp, teo cơ. Những sinh hoạt đơn giản như đi chợ, tập thể dục, thậm chí tự chăm sóc bản thân cũng trở thành thách thức. Trường hợp nặng có thể cần phẫu thuật thay khớp nhân tạo, vừa tốn kém và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống.
Vì sao bệnh thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi?
Câu trả lời rất đơn giản: Vì theo thời gian, các mô sụn dần suy yếu, nhất là khi có yếu tố nguy cơ như thừa cân, ít vận động, chấn thương khớp cũ, hoặc yếu tố di truyền. Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ, đặc biệt sau mãn kinh, có nguy cơ thoái hóa khớp gối cao hơn gấp đôi so với nam giới cùng độ tuổi. Nguyên nhân do ảnh hưởng của hormone estrogen đến chuyển hóa sụn và xương. Ngoài ra những nghề nghiệp phải đứng nhiều, mang vác nặng hoặc chơi thể thao cường độ cao cũng dễ làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm.
Dấu hiệu nhận biết tình trạng thoái hóa khớp gối
Nhận biết bệnh từ giai đoạn đầu là cách tốt nhất để kiểm soát.
- Đầu gối có cảm giác đau mỏi khi di chuyển
- Cứng khớp vào buổi sáng (thường kéo dài vài phút)
- Sưng nhẹ quanh khớp, hoặc nghe tiếng lạo xạo khi vận động
Một số người còn cảm thấy đầu gối yếu, đi không chắc chân, nhất là khi lên xuống cầu thang. Những triệu chứng ấy nếu lặp lại nhiều lần không nên xem thường.
Phương thức chẩn đoán
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường khám lâm sàng, kết hợp chụp X-quang để đánh giá mức độ hẹp khe khớp và tổn thương xương. Trường hợp cần thiết có thể làm thêm cộng hưởng từ (MRI) để xem kỹ hơn tình trạng sụn và mô mềm quanh khớp.
Phương thức điều trị thoái hóa khớp gối
Việc điều trị thoái hóa khớp gối hiện nay có nhiều phương pháp. Ở giai đoạn nhẹ, việc điều chỉnh lối sống, kiểm soát cân nặng, tập luyện đúng cách là chìa khóa quan trọng. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể kê thêm thuốc giảm đau, kháng viêm hoặc chỉ định tiêm chất nhờn (acid hyaluronic) vào khớp để cải thiện chức năng vận động.
Các bài tập vật lý trị liệu cũng đóng vai trò quan trọng, giúp tăng cường sức mạnh nhóm cơ quanh khớp, từ đó giảm đau và giúp khớp vững hơn. Trong trường hợp khớp bị tổn thương nặng, không còn đáp ứng với điều trị bảo tồn, phẫu thuật thay khớp nhân tạo là giải pháp mang lại chất lượng sống tốt cho người bệnh.
Xem thêm: Phẫu thuật thay khớp nhân tạo – Chấm dứt nguy cơ tàn phế cho người bệnh cơ xương khớp
Chế độ dinh dưỡng kết hợp với việc điều trị
Song song với điều trị, các yếu tố phòng ngừa cũng rất quan trọng. Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ canxi, vitamin D cùng việc duy trì, kiểm soát cân nặng hợp lý sẽ giúp giảm áp lực lên khớp. Hãy duy trì thói quen vận động thường xuyên với các môn như đi bộ nhẹ, bơi lội, yoga hoặc đạp xe là những lựa chọn an toàn và có lợi cho khớp.
Đặc biệt, nên tránh các động tác gây áp lực đột ngột lên đầu gối như nhảy cao, xoay vặn mạnh. Điều quan trọng nhất: Khi thấy đầu gối có biểu hiện bất thường, đừng chủ quan mà hãy thăm khám sớm để được hướng dẫn phù hợp.
Khớp gối là bộ phận gánh toàn bộ trọng lượng cơ thể trong từng bước đi, từng sinh hoạt hàng ngày. Một chút chăm sóc và chú ý hôm nay chính là cách giúp chúng ta giữ được sự dẻo dai và linh hoạt cho tuổi già. Đừng đợi đến khi đôi chân không còn nhẹ nhàng mới bắt đầu quan tâm, bởi vì sức khỏe luôn là vốn quý nhất của mỗi người.
Tài liệu tham khảo:
- Lespasio MJ, Piuzzi NS, Husni ME, Muschler GF, Guarino A, Mont MA. Knee Osteoarthritis: A Primer. Perm J. 2017;21:16-183. doi: 10.7812/TPP/16-183. PMID: 29035179; PMCID: PMC5638628.
- Wallis JA, Taylor NF, Bunzli S, Shields N. Experience of living with knee osteoarthritis: a systematic review of qualitative studies. BMJ Open. 2019 Sep 24;9(9):e030060. doi: 10.1136/bmjopen-2019-030060. PMID: 31551381; PMCID: PMC6773287.
Biên soạn bởi BS CKII Triệu Quốc Ngọc
Trưởng khoa Ngoại Chấn thương- Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Hồng Hưng
Để được tư vấn cụ thể hoặc đăng ký thăm khám tại BVĐK Hồng Hưng, Quý bà con có thể liên hệ đặt lịch với chúng tôi:
- Qua Hotline: (0276) 3836 991 – 0941 6969 39
- Qua ứng dụng “BV Hồng Hưng – Đăng ký Khám bệnh”: Trên CH Play (Android) & Trên App Store (iOS)
———————————————————————–
BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG
Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 6h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7
- Địa chỉ: 82 Phạm Văn Đồng, Hiệp Long, Thanh Điền, Tây Ninh
- Email: dichvukhachhang@honghunghospital.com.vn
- Fanpage: