Bệnh giun đũa chó, mèo (Toxocara sp.) là bệnh ký sinh trùng lây từ động vật có xương sống sang người (zoonosis). Các bệnh do giun Toxocara canis (ở chó) hoặc Toxocara cati (ở mèo) đều có chung những đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán và điều trị giống nhau nên thường được gọi chung là “Bệnh giun đũa chó, mèo hoặc Toxocara sp.
Ai có nguy cơ nhiễm giun đũa chó/ mèo?
-
Trẻ em dễ bị lây nhiễm giun đũa chó qua đường phân – miệng. Trẻ nhỏ thường chơi ở sàn nhà, sân vườn, công viên… nên nhiều khả năng tay bẩn dính phải trứng giun đũa chó và bỏ vào miệng.
-
Ngoài ra, những gia đình hoặc khu vực có nuôi nhiều chó cũng có nguy cơ nhiễm giun đũa Toxocara canis hơn.
(Hình ảnh được tham khảo từ giáo trình “Ký Sinh Trùng Y Học” – Giáo Trình Đại Học – PGS.TS Trần Xuân Mai, GS.TS Trần Thị Kim Dung, PGS.TS Phan Anh Tuấn, PGS.TS Lê Thị Xuân NXB Y học)
Biểu hiện nhận biết bệnh giun đũa chó/ mèo
Phần lớn bệnh không có triệu chứng lâm sàng đặc hiệu, gặp ở trẻ em nhiều hơn người lớn
|
Thể lâm sàng |
Triệu chứng |
|
Ấu trùng di chuyển nội tạng (Visceral larva migrans-VLM) |
Gan và phổi thường bị tổn thương. Đau bụng, kém ăn, gan lách to, ho, khò khè, bứt rứt, sốt và hen phế quản. 25% trường hợp có biểu hiện ngoài da: mẩn ngứa, mề đay và có các hạt u dưới da |
|
Ấu trùng di chuyển đến mắt (Ocular larva migrans-OLM) |
Ấu trùng di chuyển đến mắt làm giảm thị lực. |
|
Thể thông thường (Common toxocariasis) |
Mệt mỏi thường xuyên, thiếu sinh lực kèm với những rối loạn tiêu hóa. Bạch cầu ái toan và IgE toàn phần trong máu tăng. Đôi khi mẩn ngứa, mề đay và chàm. |
|
Thể “che đậy, lặn” (Covert toxocariasis) |
Triệu chứng không đặc hiệu: ho, đau bụng, nhức đầu, rối loạn giấc ngủ, nôn ói, gan to, đôi khi mẩn ngứa. 50% trường hợp có tăng bạch cầu ái toan. |
Chẩn đoán bệnh như thế nào? Dựa trên kết quả lâm sàng, dịch tễ, huyết thanh học và hình ảnh học
- Xét nghiệm miễn dịch huyết thanh chẩn đoán (ELISA): Dương tính
- Xét nghiệm sinh học phân tử PCR trong mô hay dịch cơ thể
- Xét nghiệm sinh thiết mô để tìm ấu trùng trong mô, cơ quan
- Các xét nghiệm khác: Chụp X-quang, CT-scan, MRI, chụp mạch có chất màu fluorescein để phát hiện các ổ ấu trùng ký sinh trong các bộ phận trên cơ thể.Siêu âm mắt, chụp CT-scan mắt để phát hiện ổ ấu trùng trong mắt.
Hình ảnh tổn thương một số cơ quan do Toxocara sp. (được tham khảo từ bài giảng dịch tể, lâm sàng và tiếp cận chẩn đoán nhiêm toxocara của BSCKII. Ngô Thị Phương Nhung, Trung tâm Bệnh nhiệt đới)
Phương thức lây truyền
Hình ảnh được tham khảo từ giáo trình “Ký Sinh Trùng Y Học” – Giáo Trình Đại Học – PGS.TS Trần Xuân Mai, GS.TS Trần Thị Kim Dung, PGS.TS Phan Anh Tuấn, PGS.TS Lê Thị Xuân NXB Y học
Phòng bệnh
-
Hàng tuần dọn dẹp sạch sẽ nơi chó, mèo nằm.
-
Phân chó, mèo có thể xử lý phân chó mèo bằng vôi bột 150-200 gam/kg phân.
-
Vệ sinh phòng dịch: Vệ sinh môi trường đặc biệt là khu vực có phân chó, mèo, khu vực trong nhà và khu vực vui chơi của trẻ em. Rửa tay trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn, không ăn rau sống khi chưa rửa thật sạch hoặc thịt chó, mèo chưa nấu chín.
-
Tẩy giun cho chó, mèo. Đối với chó, mèo con, cần tẩy giun ngay từ 3 tuần tuổi và tẩy giun nhắc lại 3 lần cách nhau 2 tuần và sau đó cứ 6 tháng tẩy một lần.
Nguyên tắc điều trị: Thăm khám và tuân thủ điều trị theo định hướng bác sĩ.
-
Điều trị triệu chứng: Tùy thuộc vào các triệu chứng ở người bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định phương pháp điều trị khác nhau, các triệu chứng điển hình như: ngứa, nổi mẩn, sốt cao trên 38.50 Trường hợp xuất hiện các biến chứng ở mắt có thể sử dụng phương pháp ngoại khoa.
-
Điều trị đặc hiệu: Bác sĩ có thể sử dụng một số phác đồ điều trị đặc hiệu phối hợp với điều trị triệu chứng như: Albendazole, Thiabendazol hoặc Ivermectine.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- https://www.uptodate.com/contents/toxocariasis-visceral-and-ocular-larva-migrans
-
Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Tp. Hồ Chí Minh. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị năm 2023( Tr 420-421)
Bài viết được biên soạn bởi: CNXN. Nguyễn Minh Trí
Nhân viên Khoa Xét Nghiệm – Bệnh Viện Đa Khoa Hồng Hưng
———————————————————————–
BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG
Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 7h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7
- Địa chỉ: 82 Phạm Văn Đồng, TX. Hòa Thành, Tây Ninh
- Hotline: 0276 3836 991 – 0941 696 939
- Email: dichvukhachhang@honghunghospital.com.vn
- Fanpage: