Tài liệu Sống khỏe

Dị ứng thuốc: Hướng dẫn nhận biết, xử trí nhanh và phòng ngừa an toàn

Bất kỳ loại thuốc nào, dù là thuốc bổ, cũng có thể gây dị ứng. Phản ứng có thể từ nổi mẩn ngứa nhẹ cho đến sốc phản vệ đe dọa tính mạng. Hiểu đúng về dị ứng thuốc và biết cách xử trí kịp thời là kỹ năng quan trọng giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho chính mình và người thân.

tlsk-dị-ứng-thuốc.png

Dị ứng thuốc là gì và tại sao lại xảy ra?

Hãy hình dung hệ miễn dịch của bạn là một “đội quân bảo vệ” cơ thể. Dị ứng thuốc xảy ra khi “đội quân” này nhận nhầm một loại thuốc vô hại thành kẻ xâm lược nguy hiểm và phát động một cuộc tấn công. Cuộc tấn công này gây ra các triệu chứng dị ứng.

Các phản ứng dị ứng có thể chia làm 2 loại chính:

  • Phản ứng nhanh (tức thì): xảy ra trong vòng vài phút đến 1 – 2 giờ sau khi dùng thuốc. Đây thường là loại phản ứng nguy hiểm nhất.
  • Phản ứng chậm (trì hoãn): xảy ra sau vài giờ, vài ngày, thậm chí vài tuần sau khi dùng thuốc.

Các dấu hiệu nhận biết một phản ứng dị ứng

Các triệu chứng có thể xuất hiện ở nhiều bộ phận trên cơ thể, từ nhẹ đến nặng:

  • Trên da (phổ biến nhất): nổi mày đay, phát ban mẩn đỏ, ngứa ngáy;
  • Ở mặt, cổ họng: sưng môi, sưng mắt, sưng mặt, cảm giác cổ họng bị bóp nghẹt;
  • Hô hấp: khó thở, thở khò khè, tức ngực, chảy nước mũi;
  • Toàn thân: chóng mặt, buồn nôn, đau bụng, tim đập nhanh;
  • Nặng nhất: sốc phản vệ – một tình trạng nguy kịch có thể gây tụt huyết áp, mất ý thức và tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

Hướng dẫn xử trí khẩn cấp khi nghi ngờ dị ứng thuốc

Đây là phần quan trọng nhất bạn cần ghi nhớ. Khi bạn hoặc ai đó có dấu hiệu dị ứng sau khi dùng thuốc, hãy bình tĩnh và làm theo các bước sau:

Bước 1: Ngưng ngay lập tức loại thuốc nghi ngờ gây dị ứng.

Bước 2: Đánh giá mức độ nguy hiểm:

  • Nếu có bất kỳ dấu hiệu nặng nào sau đây:
    • Khó thở, cảm giác nghẹn ở cổ;
    • Sưng mặt, môi, lưỡi;
    • Chóng mặt dữ dội, da tái nhợt;
    • Buồn nôn, nôn mửa;
    • Mạch đập nhanh và yếu.

HÃY GỌI CẤP CỨU 115 HOẶC ĐẾN BỆNH VIỆN GẦN NHẤT NGAY LẬP TỨC! Đây có thể là sốc phản vệ.

  • Nếu chỉ có dấu hiệu nhẹ:
    • Chỉ nổi mẩn đỏ, ngứa ở một vùng da nhỏ;
    • Không khó thở, không chóng mặt.

Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc dược sĩ đã kê đơn để được tư vấn. Không tự ý dùng thêm bất kỳ loại thuốc nào khác.

Bước 3: Ghi nhớ và cung cấp thông tin

Cố gắng ghi nhớ tên thuốc, liều lượng đã dùng và thời điểm các triệu chứng bắt đầu xuất hiện để cung cấp cho nhân viên y tế.

Làm thế nào để phòng ngừa dị ứng thuốc?

Phòng bệnh luôn là cách tốt nhất. Hãy là một người dùng thuốc thông thái bằng cách:

  • Luôn thông báo cho bác sĩ/ dược sĩ: hãy cho họ biết về bất kỳ loại thuốc, thức ăn hay chất gì bạn đã từng bị dị ứng trong quá khứ và ghi lại tên các thuốc đó vào sổ tay hoặc điện thoại.
  • Không tự ý dùng thuốc: tránh tự mua thuốc, đặc biệt là kháng sinh và thuốc giảm đau khi chưa có chỉ định.
  • Dùng thuốc đúng theo đơn: tuân thủ đúng liều lượng và thời gian bác sĩ đã kê.
  • Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: luôn đọc tờ hướng dẫn đi kèm hộp thuốc trước khi dùng.
  • Nếu có tiền sử sốc phản vệ: luôn mang theo adrenalin tự tiêm (ví dụ: EpiPen) nếu được bác sĩ chỉ định và hướng dẫn người thân cách sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.

Dị ứng thuốc là một tình trạng không thể chủ quan. Nhận biết sớm các dấu hiệu, xử trí đúng cách và chủ động phòng ngừa là chìa khóa để đảm bảo an toàn cho chính bạn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

  1. Warrington, R., & Silviu-Dan, F. (2011). Drug allergy. Allergy, Asthma, and Clinical Immunology, 7(Suppl 1), S10. https://doi.org/10.1186/1710-1492-7-S1-S10
  2. Sylvia, L. M. (2020). Drug allergy. In J. T. DiPiro, R. L. Talbert, G. C. Yee, et al. (Eds.), Pharmacotherapy: A pathophysiologic approach (11th ed., Chapter e104). McGraw-Hill Education.
  3. S. National Library of Medicine. (n.d.). Drug hypersensitivity. In StatPearls. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560561/
  4. National Institutes of Health. (2023). Drug allergy overview. PubMed Central. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10259181/

Biên soạn bởi: DS. Lâm Kiều Khanh

Dược sĩ Nhà thuốc, Bệnh viện Đa Khoa Hồng Hưng

Để được tư vấn cụ thể hoặc đăng ký thăm khám tại BVĐK Hồng Hưng, Quý bà con có thể liên hệ đặt lịch với chúng tôi:

———————————————————————–

BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG

Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 6h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7

 

 

Copyright © 2025 Bệnh viện Hồng Hưng. All Rights Reserved