Bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, lo lắng, tim đập nhanh, sụt cân không rõ lý do hoặc ngược lại là tăng cân, buồn ngủ và táo bón? Nếu bạn đã kiểm tra nhiều thứ mà không tìm ra nguyên nhân, thì có thể là do tuyến giáp – một tuyến nội tiết nhỏ ở cổ – đang hoạt động không ổn định. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vai trò của tuyến giáp và các xét nghiệm chức năng tuyến giáp giúp phát hiện sớm những rối loạn tiềm ẩn.
1. Tuyến giáp là gì và ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?
- Tuyến giáp là một trong những tuyến nội tiết quan trọng và lớn nhất trong cơ thể. Tuyến giáp tiết ra các hormone T3, T4 – đóng vai trò quan trọng trong điều hòa chuyển hóa, thân nhiệt, nhịp tim và calcitonin giúp điều hòa nồng độ canxi trong máu.
- Rối loạn trong hoạt động của tuyến giáp ảnh hưởng tới nhiều cơ quan trong cơ thể, thường với các dấu hiệu không đặc hiệu như mệt mỏi, rối loạn kinh nguyệt, tăng/giảm cân.
2. Những dấu hiệu nên nghĩ đến bệnh lý tuyến giáp
- Cường giáp (hay gặp nhất là bệnh Basedow): các biểu hiện bệnh cường giáp như: tăng thân nhiệt, giảm cân dù hay đói và ăn nhiều, đủ dinh dưỡng, khó ngủ, da nóng và ẩm, tăng tiết mồ hôi, sợ nóng, tiêu , chảy, run cơ, nhịp tim nhanh, huyết áp tăng, dễ cáu gắt, nói nhiều, khó tập trung, nhìn sờ thấy vùng cổ trước to hoặc có u cục…
- Suy giáp: Các biểu hiện của suy giáp như: thân nhiệt giảm, mệt mỏi, buồn ngủ, tăng cân, táo bón, tiểu ít, cơ thể chậm chạp, giảm khả năng tư duy, giảm trí nhớ, nhịp tim giảm, huyết áp thấp, da khô, rụng tóc, phù niêm…
- Ung thư tuyến giáp:Các triệu chứng của ung thư tuyến giáp thường đến muộn hơn so với với bệnh lý tuyến giáp khác với biểu hiện như: khối u trước cổ di động theo nhịp nuốt, khàn tiếng, khó thở, nổi hạch cổ.
Xem thêm: Ung thư tuyến giáp bệnh lý ngày càng trẻ hóa
3. Các xét nghiệm chức năng tuyến giáp phổ biến
- Siêu âm tuyến giáp: đánh giá hình dạng, kích thước, phát hiện nhân giáp, u tuyến giáp.
- TSH (Thyroid Stimulating Hormone): Hormone tuyến yên kích thích tuyến giáp hoạt động.
- Chỉ số TSH cao → nghi ngờ suy giáp; TSH thấp → nghi ngờ cường giáp.
- FT4 (Free T4) và FT3 (Free T3): Là các hormone giáp tự do trong máu, phản ánh trực tiếp hoạt động tuyến giáp.
- Một số xét nghiệm kháng thể như TPOAb hoặc TgAb, TRAb, để chẩn đoán bệnh tuyến giáp tự miễn (Hashimoto, Basedow).
- Định lượng Calcitonin huyết thanh là xét nghiệm bắt buộc khi nghi ngờ ung thư tuyến giáp thể tủy (kể cả khi không có triệu chứng).
4. Khi nào bạn nên kiểm tra chức năng tuyến giáp?
- Khi có dấu hiệu kéo dài không rõ nguyên nhân như mệt mỏi, rối loạn cân nặng, thay đổi tâm trạng, tim mạch bất thường.
- Phụ nữ mang thai, trước mang thai hoặc sau sinh – vì rối loạn tuyến giáp ảnh hưởng đến thai nhi.
- Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, người có bệnh tự miễn, người có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp.
- Người có khối u, bướu cổ hoặc bất thường vùng cổ.
- Người đang điều trị rối loạn lipid máu, trầm cảm, rối loạn kinh nguyệt chưa rõ nguyên nhân.
5. Lời khuyên
- Xét nghiệm chức năng tuyến giáp là xét nghiệm đơn giản, ít xâm lấn, có thể thực hiện tại hầu hết cơ sở y tế.
- Các bệnh lý tuyến giáp có thể kiểm soát tốt bằng thuốc hoặc can thiệp phù hợp.
- Không nên tự ý dùng thuốc hay ngừng điều trị nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện rối loạn nội tiết và điều chỉnh kịp thời.
Kết luận
Tuyến giáp là tuyến nội tiết có ảnh hưởng to lớn đến sức khỏe toàn thân. Những dấu hiệu tưởng chừng mơ hồ như mệt mỏi hay “nóng tính”, thay đổi cân nặng, rối loạn tiêu hóa rất có thể là tiếng chuông cảnh báo từ hệ nội tiết của bạn. Hãy lắng nghe cơ thể và đừng bỏ qua các xét nghiệm chức năng tuyến giáp khi có dấu hiệu bất thường. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp bạn duy trì một cuộc sống khỏe mạnh, năng động và ổn định lâu dài.
Tài liệu tham khảo
- Thyroid Pharmacist – “Top 10 Thyroid Tests and How to Interpret Them” (2025 )Thyroid Pharmacist. (2025).
- Top 10 thyroid tests and how to interpret them. Truy cập từ https://thyroidpharmacist.com/articles/top-10-thyroid-tests/
Được biên soạn bởi: CN.XN Nguyễn Minh Trí
Kỹ thuật viên Khoa Xét nghiệm, Bệnh viện Đa khoa Hồng Hưng
———————————————————————–
BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG
Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 6h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7
- Địa chỉ: 82 Phạm Văn Đồng, Hiệp Long, Thanh Điền, Tây Ninh
- Hotline: 0276 3836 991 – 0941 696 939
- Email: dichvukhachhang@honghunghospital.com.vn
- Fanpage: