Tài liệu Sống khỏe

TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG NỘI SOI: Cuộc cách mạng tầm soát ung thư tiêu hoá đã bắt đầu

Theo thống kê mới nhất của GLOBOCAN năm 2022, mỗi năm nước ta có thêm hơn 33.000 ca mắc mới ung thư dạ dày và ung thư đại tràng (chiếm khoảng 18.3% tổng số ca ung thư mới) và gần 20.000 người tử vong vì hai căn bệnh này. Những con số đáng báo động này cho thấy một thực tế: phần lớn bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi việc điều trị trở nên vô cùng khó khăn. Chìa khóa vàng để thay đổi thực trạng này chính là nâng cao nhận thức cộng đồng về việc tầm soát và phát hiện sớm thông qua nội soi.

Sự ra đời của Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra một cuộc cách mạng trong nhiều lĩnh vực. Trong nội soi tiêu hoá, AI đã giúp hỗ trợ giải quyết các giới hạn của nội soi truyền thống, giúp bác sĩ nhận diện, phát hiện sớm những tổn thương rất nhỏ mà nội soi thông thường rất khó phát hiện.

ai noi soiAI: “Người Trợ Lý Thông Minh” sẽ giúp được gì?

Bằng cách được “huấn luyện” từ hàng triệu hình ảnh nội soi đã được các chuyên gia hàng đầu phân tích, AI hoạt động như một “người trợ lý ảo” siêu việt, hỗ trợ đắc lực cho bác sĩ ngay trong thời gian thực, mang lại những lợi ích đột phá.

  1. “Con mắt thứ hai” không biết mệt mỏi – Vượt qua giới hạn con người: Hệ thống AI liên tục quét từng khung hình, chỉ ra những khu vực nghi ngờ mà mắt người có thể lướt qua. Điều này giúp tránh bỏ sót tổn thương, đảm bảo chất lượng tầm soát luôn ở mức cao nhất.
  2. Tăng vượt bậc tỷ lệ phát hiện tổn thương tiền ung thư.
  • Đối với nội soi đại tràng: Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh AI làm tăng đáng kể tỷ lệ phát hiện Adenoma (ADR) – một “thước đo vàng” cho chất lượng nội soi. Việc phát hiện và loại bỏ các polyp adenoma này đồng nghĩa với việc chặn đứng con đường phát triển thành ung thư.
  • Đối với nội soi dạ dày: AI cực kỳ hiệu quả trong việc giúp bác sĩ nhận diện các tổn thương ung thư sớm (Early Gastric Cancer – EGC), các vùng loạn sản hoặc chuyển sản ruột. Phát hiện bệnh ở giai đoạn này cho phép điều trị triệt căn bằng các kỹ thuật can thiệp tối thiểu qua nội soi, bảo tồn dạ dày cho người bệnh.
  1. Hỗ trợ phân loại tổn thương ngay lập tức: Một số hệ thống AI tiên tiến còn có khả năng phân loại sơ bộ tổn thương ngay trên màn hình (ví dụ: gợi ý polyp này là lành tính hay có nguy cơ ác tính). Tính năng này giúp bác sĩ có thêm thông tin để đưa ra quyết định xử trí nhanh chóng và phù hợp, chẳng hạn như cắt bỏ ngay lập tức hay chỉ cần sinh thiết.
  2. Chuẩn hóa chất Lượng nội soi: Sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo AI đảm bảo một tiêu chuẩn phát hiện tổn thương ở mức cao và nhất quán. Điều này không những nâng cao chất lượng mà hỗ trợ cho đào tạo, giúp thu hẹp khoảng cách về kinh nghiệm giữa các bác sĩ.

AI – Trí tuệ nhân tạo không thay thế bác sĩ, mà là công cụ hỗ trợ đắc lực cho bác sĩ

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là AI chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Quyết định cuối cùng về việc chẩn đoán, sinh thiết hay cắt bỏ polyp vẫn luôn thuộc về bác sĩ với kinh nghiệm và chuyên môn sâu. Sự kết hợp giữa kinh nghiệm của bác sĩ và sức mạnh của công nghệ AI tạo nên một “cặp đôi hoàn hảo”, mang lại kết quả tầm soát tối ưu nhất.

Một hệ thống AI dù tốt đến đâu cũng sẽ trở nên vô dụng nếu các bước cơ bản trong nội soi tiêu hoá truyền thống không được thực hiện tốt. AI không thể phát hiện tổn thương nếu bệnh nhân chuẩn bị ruột không sạch, bác sĩ bơm hơi không đủ căng để các nếp gấp niêm mạc mở ra, thời gian rút ống soi quá nhanh làm cho không đủ thời gian để cả bác sĩ và AI quan sát, thao tác của bác sĩ không tốt sẽ bỏ qua các góc khuất như sau các nếp van, vùng hồi manh tràng.

Và giới hạn của dữ liệu mà AI “Được Học”: Hệ thống AI chỉ có thể nhận diện tốt những gì nó đã được học từ bộ dữ liệu khổng lồ. Nó có thể gặp khó khăn trong việc phát hiện các tổn thương cực kỳ hiếm gặp hoặc có hình thái không điển hình mà chưa có nhiều trong dữ liệu huấn luyện. Vì vậy, sự cảnh giác và kinh nghiệm của bác sĩ vẫn là yếu tố không thể thiếu để phát hiện những ca bệnh đặc biệt này.

Ứng dụng AI trong trong nội soi tiêu hoá tại Bệnh viện đa khoa Hồng Hưng

Từ tháng 5/2025, Bệnh viện đa khoa Hồng Hưng đã ứng dụng hệ thống hệ thống AI – ENAD (Endoscopy as AI-powered Device) vào nội soi tiêu hoá. Ngay khi phát hiện hình ảnh có các đặc điểm trùng khớp với một polyp hoặc tổn thương đáng ngờ, ENAD sẽ ngay lập tức vẽ một khung màu (bounding box) cảnh báo trực tiếp trên màn hình nội soi. Ngoài ra, ENAD cũng sẽ hỗ trợ phân loại tổn thương, gợi ý tổn thương này là lành tính hay có nguy cơ ác tính, giúp bác sĩ nội soi có thêm thông tin để đưa ra quyết định xử trí nhanh chóng và phù hợp.

Nhờ hệ thống ENAD, chúng tôi đã phát hiện nhiều Adenoma hơn, đặc biệt là các tổn thương kích thước rất nhỏ, các polyp dẹt. Chúng tôi cũng thực hiện cắt bỏ các polyp đại tràng có nguy cơ ung thư ngay khi nội soi, điều này không những giúp người bệnh ngăn ngừa ung thư mà còn giúp tiết kiệm rất nhiều chi phí và thời gian vì không phải chuẩn bị lại ruột, không phải nội soi nhiều lần.

Được biên soạn bởi: BS.CKII Đào Anh Dũng

Trưởng khoa Nội soi, Giám đốc Bệnh viện Đa Khoa Hồng Hưng

Tài liệu tham khảo

  1. International Agency for Research on Cancer (IARC) – WHO. (2024). Viet Nam – Global Cancer Observatory. GLOBOCAN 2022 Fact Sheet.
  2. Barua, P. D., et al. (2023). “Artificial intelligence in colonoscopy: a meta-analysis of randomised controlled trials”. The Lancet Digital Health, 5(7), e436-e446.
  3. Hassan, C., et al. (2021). “Computer-aided detection in colonoscopy: a meta-analysis of randomized controlled trials”. Gastroenterology, 161(2), 436-446.

———————————————————————–

BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG

Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 6h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7

Copyright © 2025 Bệnh viện Hồng Hưng. All Rights Reserved