Tin Y Tế

5 quan niệm sai lầm về bệnh dại và sự thật cần biết

Bệnh dại là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi-rút dại gây ra, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối ở người. Tại Việt Nam, bệnh dại vẫn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng cần được quan tâm. Thực tế, cuối tháng 9.2025 mới đây Tây Ninh đã ghi nhận một trường hợp tử vong do bệnh dại, nguyên nhân xuất phát từ việc chủ quan không tiêm phòng sau khi bị chó cắn.

Đây không chỉ là một trường hợp đau lòng, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho cộng đồng về sự nguy hiểm của căn bệnh này. Nó cho thấy rằng bệnh dại vẫn đang hiện hữu quanh ta và có thể cướp đi sinh mạng bất kỳ ai nếu thiếu sự hiểu biết và phòng ngừa kịp thời. Ngày 28/9 hằng năm được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chọn là Ngày Thế giới phòng chống bệnh dại (World Rabies Day) – một dịp để nhắc nhở cộng đồng toàn cầu về mức độ nguy hiểm của căn bệnh và tầm quan trọng của việc tiêm phòng.

Sự thiếu hiểu biết và các quan niệm sai lầm phổ biến đã trở thành rào cản lớn trong công tác phòng chống, khiến nhiều người không nhận thức được rủi ro và hành động không kịp thời.

Để tự bảo vệ mình và người thân, hãy cùng nhau tìm hiểu sự thật đằng sau 5 quan niệm sai lầm phổ biến nhất về căn bệnh này.

  1. Bệnh dại chỉ lây qua vết cắn của động vật?

Nhiều người cho rằng bệnh dại chỉ lây truyền khi bị động vật cắn. Thực tế vi-rút dại có thể lây qua nhiều con đường phơi nhiễm khác. Bất kỳ vết thương hở nào trên da, dù là vết cào hay vết xước nhỏ, đều có thể là cổng vào cho vi-rút nếu dính phải nước bọt của động vật nhiễm bệnh.

Vi-rút cũng có thể xâm nhập qua niêm mạc (mắt, mũi, miệng) nếu tiếp xúc trực tiếp. Do đó, tất cả các trường hợp tiếp xúc với động vật nghi dại, không chỉ riêng vết cắn, đều cần được xử lý y tế kịp thời.

  1. Vết cắn không chảy máu thì không nguy hiểm?

Nhiều người cho rằng chỉ những vết cắn sâu, chảy máu nhiều mới tiềm ẩn nguy cơ. Trên thực tế, mức độ rủi ro không phụ thuộc vào kích thước hay độ sâu của vết thương. Vi-rút dại có khả năng di chuyển từ vết thương đến hệ thần kinh thông qua các đầu mút thần kinh ngoại biên. Ngay cả một vết cắn hoặc cào chỉ gây trầy xước nhẹ trên da cũng đủ để vi-rút xâm nhập vào cơ thể. Việc bỏ qua những vết thương tưởng chừng vô hại là một sai lầm nghiêm trọng.

  1. Động vật mang mầm bệnh dại luôn có biểu hiện hung dữ?

Bệnh dại ở động vật có hai thể lâm sàng chính: thể cuồng và thể liệt. Thể cuồng thường được nhận biết với các hành vi hung hăng, tấn công bừa bãi và sùi bọt mép. Tuy nhiên, ở thể liệt, con vật lại trở nên hiền lành, mệt mỏi, bỏ ăn và có thể bị liệt hàm dưới khiến nước dãi chảy dãi liên tục.

Chính sự “hiền lành” bất thường này lại dễ gây nhầm lẫn và khiến con người chủ quan tiếp xúc, dẫn đến phơi nhiễm. Việc chỉ cảnh giác với động vật có biểu hiện hung hăn là chưa đủ và có thể đẫn đến việc phơi nhiễm với những con vật mang mầm bệnh nhưng lại có vẻ ngoài bình thường.

  1. Triệu chứng bệnh dại sẽ xuất hiện ngay sau khi bị cắn?

Thời gian ủ bệnh của bệnh dại là một trong những yếu tố nguy hiểm nhất, tạo nên một cái bẫy tâm lý. Vi-rút không gây triệu chứng ngay lập tức mà có thể nằm “ngủ” trong cơ thể từ vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí là cả năm.

Thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

  • Vị trí vết cắn (càng gần não, thời gian ủ bệnh càng ngắn)
  • Lượng vi-rút xâm nhập
  • Tìình trạng miễn dịch của người bị cắn.

Khoảng thời gian không có triệu chứng này chính là “thời gian vàng” để tiêm vắc-xin phòng dại và huyết thanh kháng dại, giúp cơ thể có đủ thời gian tạo ra kháng thể để chống lại vi-rút.

  1. Chỉ khi bị động vật cắn mới tiêm phòng?

Việc tiêm phòng sau khi bị phơi nhiễm (PEP – Post-Exposure Prophylaxis) là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, tiêm phòng dự phòng trước khi phơi nhiễm (PrEP – Pre-Exposure Prophylaxis) cũng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phòng bệnh. PrEP đặc biệt được khuyến cáo cho các đối tượng có nguy cơ phơi nhiễm cao như bác sĩ thú y, kiểm lâm, người làm công tác phòng chống dịch hoặc du khách đến các vùng dịch tễ. Tiêm dự phòng không chỉ tạo ra một lớp bảo vệ sẵn có mà còn giúp quy trình xử lý sau phơi nhiễm đơn giản hơn rất nhiều.

Cần làm gì khi nghi ngờ bị phơi nhiễm với dại?

  1. Rửa vết thương kỹ lưỡng bằng xà phòng và nước trong ít nhất 15 phút ngay khi có thể.
  2. Tới cơ sở y tế để được đánh giá vết thương và hướng dẫn tiêm phòng.
  3. Theo dõi con vật (nếu có thể) và báo cho cơ quan thú y.
  4. Tiêm vắc-xin sau phơi nhiễm theo phác đồ được khuyến cáo nếu nhân viên y tế chỉ định.

Phòng ngừa chủ động

  • Tiêm phòng dại đầy đủ cho chó, mèo và các vật nuôi theo lịch.
  • Tránh tiếp xúc với động vật hoang dã và các động vật có hành vi bất thường.
  • Giáo dục trẻ em không tiếp cận hoặc chọc phá động vật lạ.
  • Nếu bạn làm việc có trong môi trường có nguy cơ bị bệnh, cần trao đổi về việc tiêm chủng trước phơi nhiễm.

Kết luận

Bệnh dại là một căn bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Nền tảng của việc phòng ngừa hiệu quả chính là sự nhận thức đúng đắn và hành động kịp thời. Hãy chủ động tiêm phòng đầy đủ cho vật nuôi, tránh tiếp xúc với động vật lạ và đến ngay cơ sở y tế uy tín gần nhất để được tư vấn và điều trị khi có bất kỳ trường hợp phơi nhiễm nào. Sự cẩn trọng của mỗi cá nhân là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Để được tư vấn chi tiết, giải đáp thắc mắc liên quan đến mũi tiêm, liệu trình và những lưu ý khi tiêm, Quý khách hàng vui lòng liên hệ:

———————————————————————–

BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG

Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 6h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7

Copyright © 2025 Bệnh viện Hồng Hưng. All Rights Reserved