Thuốc tiêu sợi huyết – Chìa khóa cứu sống bệnh nhân đột quỵ não

Theo các số liệu thống kê của Bộ Y Tế, tại Việt Nam, tình trạng đột quỵ não vẫn diễn ra với tần suất đáng kể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của người dân. Cụ thể là hàng năm Việt Nam có khoảng 200.000 ca bệnh đột quỵ. Điều đáng quan ngại là chỉ có một tỷ lệ nhỏ các trường hợp đột quỵ não được cấp cứu và điều trị kịp thời trong khoảng thời gian vàng – 6 giờ đầu tiên sau khi bị nhồi máu não.

Đột quỵ não là bệnh gì?

Đột quỵ não là tình trạng nghiêm trọng khi mạch máu nuôi dưỡng não bị tắc nghẽn hoặc vỡ ra, khiến cho não không nhận đủ lượng oxy cần thiết. Tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết não, nhồi máu não, vỡ mạch máu não. Hậu quả là một phần não sẽ bị tổn thương hoặc bắt đầu chết đi. Đây là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm, gây tỷ lệ tử vong cao và có thể để lại di chứng vĩnh viễn cho bệnh nhân.

Cơ chế & tác dụng của thuốc tiêu sợi huyết

Thuốc tiêu sợi huyết (tiêu huyết khối) có vai trò quan trọng trong việc tan huyết khối, giúp khôi phục dòng chảy máu lên não và ngăn ngừa đột quỵ não. Huyết khối được hình thành từ fibrin. Trong quá trình phân hủy huyết khối, plasmin là một chất có tác dụng phá hủy fibrin, tạo ra các sản phẩm tan được. Chất hoạt hóa plasminogen mô tái tổ hợp rTPA (với tên gọi Alteplase) có tác dụng chọn lọc trên fibrin, chuyển plasminogen thành plasmin, qua đó làm tan huyết khối. Đây là loại thuốc duy nhất được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận sử dụng trong điều trị đột quỵ thiếu máu não cấp tính trong vòng 3 giờ kể từ khi có triệu chứng đầu tiên.

Hiệu quả mà thuốc tiêu sợi huyết mang lại là gì?

Thuốc tiêu sợi huyết rTPA (Alteplase) đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ tàn tật và tăng khả năng phục hồi vận động cho bệnh nhân sau đột quỵ não. Để đạt được hiệu quả, bệnh nhân cần được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết trong vòng 3 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Do đó, bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Tỷ lệ bệnh nhân không bị tàn phế hoặc liệt vận động ở mức tối thiểu tăng thêm hơn 30% nếu được điều trị sớm bằng thuốc tiêu sợi huyết trong 3 giờ đầu sau khi xuất hiện triệu chứng. Hơn nữa, 13% bệnh nhân có thể phục hồi chức năng sau 3 tháng. Cứ 3 bệnh nhân được điều trị trong “thời gian vàng” sẽ có 1 bệnh nhân đạt kết quả tốt hơn so với không được điều trị kịp thời. Ngoài ra, cứ 8 bệnh nhân sẽ có một người bệnh có thể trở về cuộc sống bình thường.

Chỉ định & chống chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết

Chỉ định:

  • Tuổi >=18 tuổi
  • Thời gian khởi phát đột quỵ đến khi dùng thuốc ≤ 4,5h
  • Chẩn đoán nhồi máu não cấp với 4 < NIHSS < 22
  • Không có hình ảnh xuất huyết não trên CT/ MRI
  • Không có chống chỉ định dùng thuốc tiêu sợi huyết.

Chống chỉ định:

  • Các triệu chứng khởi phát đột quỵ > 4,5 giờ hoặc không chắc chắn về thời gian
  • Khởi phát có co giật
  • Có bằng chứng chảy máu trên CT sọ não
  • Hình ảnh CT sọ: Nhồi máu não lớn (> 1/3 bán cầu)
  • Bệnh nhân có khiếm khuyết thần kinh lớn (điểm NIHSS > 22)
  • Chấn thương hoặc chảy máu tiến triển
  • Có tiền sử:
    • Đột quỵ, chấn thương đầu nặng, nhồi máu cơ tim hoặc phẫu thuật sọ não trong 3 tháng gần đây
    • Xuất huyết não
    • Chảy máu tiêu hoá, tiết niệu trong vòng 21 ngày
    • Chấn thương lớn hoặc phẫu thuật lớn trong 14 ngày.
  • Chọc dò tuỷ sống hoặc động mạch ở nơi không ép được trong 7 ngày
  • Có bệnh lý nội sọ (dị dạng động tĩnh mạch, túi phình)
  • Có bất thường về đường huyết (< 50mg/dl hoặc > 400mg/dl)
  • Số lượng tiểu cầu < 100.000mm3
  • HA không kiểm soát được (HA tâm thu > 185mmHg hoặc HA tâm trương > 110mmHg)
  • Điều trị thuốc chống đông gần đây với INR > 1.5 giây.

Phương pháp này đã được chứng minh là có vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ tàn tật và tăng khả năng phục hồi vận động cho bệnh nhân. Đặc biệt, nếu được điều trị sớm trong vòng 3 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng, tỷ lệ bệnh nhân không bị tàn phế hoặc liệt vận động ở mức tối thiểu sẽ tăng thêm hơn 30%.

Hiện nay, tại Bệnh viên Đa khoa Hồng Hưng đã và đang áp dụng phương pháp điều trị đột quỵ não bằng thuốc tiêu sợi huyết với đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ Bác sĩ có chuyên môn cao. Chúng tôi luôn mong muốn mang lại một chiếc chìa khóa mới, chìa của sự tái sinh cho các bệnh nhân nhồi máu não.

———————————————————————–

BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG

Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 7h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7