Con bạn thường xuyên sụt sịt, đêm ngủ ngáy to, phải thở bằng miệng và cứ vài tuần lại bị viêm tai giữa phải uống kháng sinh? Rất có thể “thủ phạm” chính là khối V.A. Vậy V.A là gì và khi nào thì “người bảo vệ” này lại trở thành “kẻ gây rối”? Hãy cùng tìm hiểu.
V.A là gì? “Người bảo vệ” hay “Kẻ gây rối”?
V.A (viết tắt của Végétations Adénoïdes) là một tổ chức miễn dịch nằm ở cửa ngõ đường thở phía sau mũi. Hãy hình dung V.A như một “trạm gác an ninh”, có nhiệm vụ nhận diện và tiêu diệt vi khuẩn, virus khi chúng xâm nhập vào cơ thể trẻ. Ở trẻ nhỏ, V.A rất phát triển và đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch.
Tuy nhiên, đôi khi “trạm gác” này lại trở thành vấn đề. Khi bị vi khuẩn tấn công liên tục, V.A sẽ bị viêm và sưng to (gọi là viêm V.A). Nếu tình trạng này lặp đi lặp lại, V.A có thể bị quá phát (phì đại), tức là nó phình to ra và không nhỏ lại được nữa. Lúc này, V.A từ “người bảo vệ” biến thành “kẻ gây rối”, gây ra hàng loạt vấn đề cho trẻ.
Khi nào cha mẹ cần nghi ngờ “trạm gác” V.A đang gặp vấn đề?
Nếu V.A của trẻ bị viêm mạn tính hoặc quá phát, nó sẽ gây bít tắc đường thở và các lỗ thông lân cận. Cha mẹ hãy để ý các dấu hiệu sau, đặc biệt ở trẻ từ 2 – 6 tuổi:
- Dấu hiệu ở mũi: nghẹt mũi kéo dài, thường xuyên phải thở bằng miệng (kể cả khi không bị cảm cúm), nói giọng mũi nghẹt;
- Dấu hiệu khi ngủ: ngủ ngáy to, trằn trọc, có thể có cơn ngưng thở ngắn (trẻ giật mình, nín thở vài giây rồi thở hắt ra);
- Dấu hiệu ở tai: Viêm tai giữa tái đi tái lại nhiều lần. Đây là hậu quả của việc V.A sưng to làm bít tắc vòi nhĩ (đường ống thông giữa tai và mũi họng);
- Các dấu hiệu khác: Ho dai dẳng vào buổi sáng do dịch mũi chảy xuống họng.
Nạo V.A: Khi nào là giải pháp cần thiết và tốt nhất?
Nạo V.A là một phẫu thuật rất phổ biến nhưng không phải trường hợp nào cũng cần thiết. Bác sĩ sẽ chỉ định nạo V.A khi nó thực sự gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ như là:
- Viêm V.A cấp tái đi tái lại nhiều lần (từ 5 – 6 lần/ năm), khiến trẻ phải dùng kháng sinh liên tục.
- Gây các biến chứng như: viêm tai giữa ứ dịch, viêm tai giữa tái phát, viêm mũi xoang mạn tính.
- V.A quá phát gây tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng, dẫn đến ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ.
Độ tuổi phù hợp nhất để thực hiện phẫu thuật là từ 3 tuổi trở lên.
Những thắc mắc thường gặp của cha mẹ
- Nạo V.A có an toàn không?
- Có. Đây là một phẫu thuật nhẹ nhàng, an toàn và diễn ra nhanh chóng dưới gây mê. Biến chứng như chảy máu hay nhiễm trùng là rất hiếm. Trẻ có thể ăn uống và xuất viện ngay trong ngày.
- Nạo V.A có mọc lại không?
- V.A có thể mọc lại một phần sau vài năm, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi hoặc có cơ địa dị ứng. Tuy nhiên, tỉ lệ tái phát nặng đến mức cần phẫu thuật lại là rất thấp.
- Có thể chỉ điều trị bằng thuốc không?
- Điều trị bằng thuốc (rửa mũi, xịt mũi chống viêm, kháng sinh nếu cần…) chỉ hiệu quả trong giai đoạn viêm cấp. Nếu V.A đã quá phát gây bít tắc và biến chứng, thuốc không thể thay thế được phẫu thuật.
Lời kết
V.A là “thủ phạm” thầm lặng gây ra rất nhiều bệnh lý tai mũi họng dai dẳng ở trẻ nhỏ. Nếu con bạn có các dấu hiệu kể trên, đừng ngần ngại đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng. Việc chẩn đoán và chỉ định nạo V.A đúng lúc sẽ giúp trẻ thoát khỏi vòng luẩn quẩn viêm nhiễm, giảm việc sử dụng kháng sinh không cần thiết và cải thiện chất lượng cuộc sống một cách rõ rệt.
Tài liệu tham khảo
- Bộ Y Tế. Viêm V.A cấp và mạn tính. Trong: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về Tai Mũi Họng. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học; 2016. tr. 137–140.
- Miller BJ, Gupta G. Adenoidectomy. [Updated 2023 Feb 13]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan.
Bác sĩ Khoa Tai – Mũi – Họng, Bệnh viện Đa khoa Hồng Hưng
——————————————————
BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG HƯNG
Thời gian hoạt động: Khám ngoại trú từ Thứ hai đến Chủ nhật hàng tuần, buổi sáng 6h00 – 12h00, buổi chiều 13h00 – 16h00, ngoài giờ: 16h – 19h | Cấp cứu: 24/7
- Địa chỉ: 82 Phạm Văn Đồng, Hiệp Long, Thanh Điền, Tây Ninh
- Hotline: 0276 3836 991 – 0941 696 939
- Email: dichvukhachhang@honghunghospital.com.vn
- Fanpage: